Η σημαία με τα χρώματα του ουράνιου τόξου, σύμβολο του LGBT κινήματος
Φωτο Ludοvic Bertron
Η ιστορία του LGBTQ (Lesbian Gay Bisexual Trans Queer) κινήματος στην Ελλάδα από το 1970 και μετά είναι αρκετά πλούσια, παρότι σχετικά άγνωστη. Ξεκινάει με την σύσταση του Α.Κ.Ο.Ε. (Απελευθερωτικό Κίνημα Ομοφυλόφιλων Ελλάδας) το 1977, μια πρωτοβουλία για την ενδυνάμωση της κοινότητας και την ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης γύρω από αυτά τα ζητήματα.
Η πρωτοβουλία αυτή δεν είχε θεσμικό ρόλο. Είχε αναφορές στη μη-σταλινική αριστερά και στην αυτονομία, δεν είχε καταστατικό και λειτουργούσε κυρίως στη βάση της άμεσης δημοκρατίας. Αφορμή για την σύστασή της αποτέλεσε το νομοσχέδιο του ’77 σχετικά με την «εξ αφροδίσιων νόσων προστασία και ρυθμίσεων συναφών θεμάτων» – στα πλαίσιά του συμπεριλαμβάνονταν ακόμη και εξορίες ομοφυλόφιλων! Ταυτόχρονα, το Α.Κ.Ο.Ε. εξέδιδε το περιοδικό «Αμφί» από το 1978 έως το 1990, τη χρονιά που έληξε η δράση και της ίδιας της πρωτοβουλίας.
Την ίδια περίπου περίοδο κυκλοφορούσε και το περιοδικό «Κράξιμο» από την «εκδιδόμενη τραβεστί Πάολα», όπως έγραφε στο εξώφυλλό του. Κυκλοφορούσε από το 1981 έως το 1993 και είχε επίσης τις βλέψεις να προσφέρει ενημέρωση και ευαισθητοποίηση. Μέσα από τις σελίδες του αναδύθηκαν οι πρώτες προσπάθειες διοργάνωσης εκδηλώσεων Υπερηφάνειας (Pride) το 1992-95 στο λόφο του Στρέφη. Συγγενής οργάνωση ήταν και η Αυτόνομη Ομάδα Ομοφυλόφιλων Γυναικών, που ιδρύθηκε το 1980. Υπήρξε μια ακτιβιστική ομάδα, όμως είχε περισσότερες αναφορές στο φεμινιστικό κίνημα παρά στον LGBTQ χώρο.
Η πρώτη θεσμική οργάνωση είναι η Ε.Ο.Κ. (Ελληνική Ομοφυλοφιλική Κοινότητα) που συστάθηκε το 1988, ένα σωματείο το οποίο ασχολήθηκε με τις νομοθετικές διεκδικήσεις του κινήματος. Θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως πρόδρομος της σημερινής Ο.Λ.Κ.Ε. (Ομοφυλοφιλική και Λεσβιακή Κοινότητα Ελλάδας). Η δράση της έληξε επίσημα το 2008 επειδή η δραστηριότητά της στο κίνημα ήταν μικρή, όπως και η ενασχόληση των μελών της.
Στην Θεσσαλονίκη η Σύμπραξη Κατά της Ομοφυλοφοβίας συστάθηκε το 1995 με αντίστοιχους σκοπούς. Ως στόχο είχε, εκτός από την ενημέρωση και την ευαισθητοποίηση, τη διοργάνωση ημερίδων και φεστιβάλ ταινιών, καθώς και την έκδοση βιβλίων.
Το σκηνικό από τις αρχές του 21ο αιώνα κι έπειτα βρίσκει την κοινότητα σε άνοδο, τόσο σε επίπεδο κινήματος όσο και σε επίπεδο θεσμικών διεκδικήσεων. Ο κινηματικός χαρακτήρας στις αρχές του αιώνα εκφράστηκε κυρίως από τη Λ.Ο.Α. (Λεσβιακή Ομάδα Αθήνας), που ιδρύθηκε το 2000 και λειτουργεί μέχρι σήμερα, και από την Π.Ο.Ε.Κ. (Πρωτοβουλία Ομοφυλόφιλων Ενάντια στην Καταπίεση, 2000-2006). Η τελευταία έληξε τη δράση της το 2006. Οι λόγοι ήταν, σύμφωνα με ορισμένα μέλη της, η περιστασιακή κινηματική της δράση αλλά και ο χαρακτήρας της συνέλευσής της, η οποία διεμβολιζόταν από αντικρουόμενες απόψεις και ίσως από την έλλειψη καταστατικού.
Εκείνη την εποχή, στα τέλη της δεκαετίας του ’90, ξεκίνησε και το Πολύχρωμο Φόρουμ, μια προσπάθεια συντονισμού ανοιχτή προς όλες τις LGBT οργανώσεις και σε ανένταχτους ακτιβιστές/τριες. Ο στόχος του να ανοίξει η συζήτηση ανάμεσα στις οργανώσεις, αλλά και ανάμεσα σε αυτές και την κοινωνία. Πραγματοποιήθηκαν τουλάχιστον πέντε συναντήσεις σε διάστημα μερικών ετών.
Το 2004 ιδρύθηκε η ΟΛΚΕ, σωματείο για την αλληλοϋποστήριξη των LGBT ατόμων και για την προάσπιση των θεσμικών τους δικαιωμάτων. Το 2005 πραγματοποιήθηκε και η πρώτη επίσημη Ημέρα Υπερηφάνειας (Pride), που είχε πιο πολιτικοποιημένο χαρακτήρα από τις επόμενες, με τη μορφή που τη γνωρίζουμε σήμερα. Την ίδια χρονιά δημιουργήθηκε και το Σωματείο Αλληλεγγύης Τραβεστί και Τρανσέξουαλ, που αργότερα μετεξελίχθηκε στο σημερινό Σ.Υ.Δ. (Σωματείο Υποστήριξης Διεμφυλικών).
Τα τελευταία 5-10 χρόνια έχουν δημιουργηθεί πανελλαδικά διάφορες μικρές ή μεγάλες οργανώσεις, ιστολόγια (blogs) και ηλεκτρονικές εφημερίδες, καθώς και έντυπα τύπου “free press”, που κινούνται σε όλο το φάσμα της LGBTQI (πολύχρωμης) κοινότητας. Κάποιες από αυτές τις πρωτοβουλίες είναι οι εξής:
- Οικογένειες ουράνιο τόξο
- Ομάδα κατά της ομοφοβίας στην εκπαίδευση
- Λ.Ο.Θ.
- Θετική φωνή
- Colour Youth
- Good as You(th)
- LGBTQI Larissa
- Lgbt κόκκινο
- Ο.Α.Σ.Η. (Γιάννενα)
- Blender (Πάτρα)
- Queertrans
- Πολύχρωμος Πλανήτης
- H.I.Vie
- Ροζ καφενείο
- Antivirus
- 10percent
- QVzine
Οι παραπάνω ομάδες, αλλά και πολλές άλλες ακόμη, προσπαθούν να δώσουν νέο χαρακτήρα τόσο στο κίνημα όσο και στην κοινότητα, δίνοντας έμφαση τόσο στην κινηματική όσο και στην ενιαία δράση όλων των αποχρώσεων της κοινότητάς μας. Σε μια τέτοια προσπάθεια θέλουμε να κατευθύνουμε τις ενέργειές μας ως ομάδα της ΑΝΤΑΡΣΥΑ για το φύλο και τη σεξουαλικότητα. Παράλληλα, επιδιώκουμε να εμπλουτίσουμε την κινηματική δράση με μια πολιτική απόχρωση εντονότερη από την υπάρχουσα.
Παρόλο που οι νεότερες οργανώσεις έχουν πιο κινηματικό χαρακτήρα, θεωρούμε ότι ακόμα αναφέρονται σε μεγάλο βαθμό σε άτομα που είτε είναι ήδη μέλη της κοινότητας ή είναι αρκετά εξοικειωμένα με αυτήν. Έτσι, απευθύνονται κυρίως σε ανθρώπους που οι ίδιοι έχουν καταφέρει να κατακτήσουν την ταυτότητά τους ή προέρχονται από μια κουλτούρα ή τάξη η οποία ευνοεί λίγο ή πολύ την αποδοχή της διαφορετικότητας. Επίσης, τα άτομα της κοινότητας, είτε δραστηριοποιούνται είτε όχι, συχνά δέχονται ακόμα την υποκατάσταση των κινηματικών διεκδικήσεων από τις θεσμικές.
Θεωρούμε ότι, προκειμένου να συμβούν ουσιαστικές αλλαγές στην κοινωνία, πρέπει πρώτα να αλλάξει η ίδια η κοινωνία και όχι απλά οι θεσμοί της ή οι οραματιστές της σωτηρίας της. Πρέπει η πάλη να ξεκινήσει από τα κάτω: από τα σχολεία, τα πανεπιστήμια, τους χώρους εργασίας, τις γειτονιές, τα σωματεία, τα συνδικάτα, τις πλατείες, τους δρόμους –όχι μόνο από τις συνειδητοποιημένες ομάδες και άτομα.
Πιστεύουμε πως ως αριστερά θα έπρεπε οι κοινωνικοί αγώνες να αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι του λόγου και κυρίως της δράσης μας. Ως αριστεροί/ές αντικαπιταλιστές/τριες δεν πρέπει να οραματιζόμαστε μόνο μια κοινωνία απαλλαγμένη από την ταξική ανισότητα και την καταπίεση. Ο στόχος μας πρέπει να είναι μια κοινωνία απαλλαγμένη συνολικότερα από τις σχέσεις εξουσίας, είτε αυτές βασίζονται στην τάξη είτε στο φύλο, στην εθνικότητα, στο σεξουαλικό προσανατολισμό ή στην έμφυλη ταυτότητα.
Πιστεύουμε πως η πολιτική είναι στοιχείο της καθημερινότητας και αφορά όλα τα πεδία, κοινωνικά και μη. Αφορά ολόκληρη την κοινωνία και ιδιαίτερα τους ανθρώπους που δεν έχουν βρει ακόμα τον τρόπο να εκφράσουν στην καθημερινότητά τους την ομοερωτική συμπεριφορά ή την τρανς κατάστασή τους, πράγμα για το οποίο ευθύνονται –μεταξύ άλλων– και οικονομικοί λόγοι.
Δυστυχώς, κομμάτια της αριστεράς –και της ΑΝΤΑΡΣΥΑ– δεν έχουν κατακτήσει ακόμα αυτήν την αντίληψη, θεωρώντας τέτοια ζητήματα εντελώς δευτερεύοντα και συχνά περιττά. Ταυτόχρονα υποστηρίζουν ότι υπάρχουν «σωστές» και «λανθασμένες» πρακτικές, εκφράσεις φύλου και σεξουαλικότητας κλπ.
Επιδιώκουμε μία μελλοντική κοινωνία απενοχοποιημένη από τα κυρίαρχα πρότυπα, όπου δεν θα υπάρχει «σωστή» και «λάθος» σεξουαλικότητα. Παλεύουμε όχι για την κατάργηση των ποικίλων σεξουαλικών ταυτοτήτων αλλά για την δυνατότητα να μπορούν αυτές να συνυπάρχουν ισάξια, με όμοια κοινωνική αποδοχή, με τα ίδια δικαιώματα.
Βασικοί μας στόχοι είναι τόσο το άνοιγμα των ζητημάτων μας στην κοινωνία όσο και η σύνδεση των αγώνων και κινημάτων. Επιδιώκουμε να διαλυθούν τα στεγανά μεταξύ χώρων με φαινομενικά «διαφορετικά» συμφέροντα, όπως οι εργαζόμενοι/ες, η νεολαία, οι μετανάστες/τριες, οι LGBTQ, το φεμινιστικό κίνημα, το οικολογικό κίνημα κ.ά.
Για να επικοινωνήσετε μαζί μας χρησιμοποιήστε την πιο κάτω φόρμα ή βρείτε μας στο Facebook, στη σελίδα Lgbtq antarsya.
LGBTQ ΑΝΤΑΡΣΥΑ 
Παράθεμα: Παντιέρα αντικαπιταλιστική ενημέρωση – Χτίζοντας το ΛΟΑΤ κίνημα στην Κρήτη
Παράθεμα: Χτίζοντας το ΛΟΑΤ κίνημα στην Κρήτη | Αγώνας της ΚρήτηςΑγώνας της Κρήτης